Ο βασικός σκοπός του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΙΠΑ) είναι η προαγωγή της επιστημονικής έρευνας σε όλους τους τομείς της αναπτυξιακής διαδικασίας. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται μέσω της διασύνδεσης των θεμάτων αστικής, τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης με ευρύτερες εθνικές και ευρωπαϊκές διαδικασίες καθώς και μέσω της τακτικής ανταλλαγής ιδεών και εμπειρίας σε διεθνή βάση. Το Ινστιτούτο ασχολείται επίσης με την εξέλιξη της θεωρητικής έρευνας για την αντιμετώπιση σύγχρονων αναπτυξιακών ζητημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, τα κυριότερα μέσα εφαρμογής των σκοπών του Ινστιτούτου είναι:

  • Η διεξαγωγή ερευνών για τις ελληνικές περιφέρειες και η δημοσίευση των πορισμάτων.
  • Η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
  • Η εκπόνηση θεωρητικών και εφαρμοσμένων μελετών σχετικά με την περιφερειακή ανάπτυξη, την καινοτομία, την οικονομία της γνώσης κ.ά.
  • Η συνεργασία με διάφορα Υπουργεία, Περιφέρειες και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η παροχή επιστημονικών συμβουλών και γνωμοδοτήσεων.
  • Η οργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων καθώς και η συμμετοχή σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
  • Η οργάνωση βιβλιοθήκης για την περιφερειακή ανάπτυξη και ειδικών αρχείων για χρήση από σπουδαστές και ερευνητές.
  • Η έρευνα σχετικά με ζητήματα Περιβαλλοντικής Προστασίας, Χωρικής Οργάνωσης, Πολιτιστικής Ανάπτυξης και εφαρμογής Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών σε διάφορους τομείς.
  • Η επικοινωνία και συνεργασία με διεθνείς Οργανισμούς, Ινστιτούτα και Κέντρα του εξωτερικού για την περιφερειακή ανάπτυξη.
  • Η έκδοση βιβλίων, επετηρίδων και μελετών για θέματα περιφερειακής και βιώσιμης ανάπτυξης.
  • Η παροχή ακαδημαϊκής υποστήριξης στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου.
  • Η σύσταση και λειτουργία κέντρων και εργαστηρίων και η καθιέρωση προγραμμάτων για την προώθηση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας.